İki ay kadar Toronto’dayım, daha önce
epey gezdiğim bir şehir Toronto. “Değişik ne yapabilirim, zamanımı nasıl
değerlendiririm?” diye araştırırken yakınlarda bulduğum iki tiyatro
festivalinden biriydi, Stratford
Festivali…
Mayıs ve Ekim ayları arasında dört ayrı salonda, gündüz ve akşam olmak üzere dönüşümlü
14 oyun sergileniyordu. Toronto’ya
kabaca 2 saat mesafede olan bu şehre, uygun fiyata servis hizmeti de düzenlenmişti.
Sizi istediğiniz tiyatro binasının önünde bırakıyor, yine Toronto’ya dönmek
istediğiniz tiyatronun önünden alıyordu.
Üstelik aynı gün dönmek de şart değildi. Servisten yararlanmak için ise tiyatro bileti şarttı.
Gözüme kestirdiğim oyunlar hafta
sonunda peş peşeydi. Cuma günü bir, Cumartesi iki, Pazar günü yine bir oyun
izleyecek şekilde aldım biletlerimi; ikisi müzikal,
birisi komedi, diğeri ise Shakespeare komedisi. Her gün git-gel yapmamak, hem de aralarda
şehri gezmek düşüncesiyle, iki gün için de otelde ayırttım yerimi. Ne iyi yapmışım! Müthiş güzel ve keyifli bir hafta sonu tatil
paketi hazırlamışım kendime bilmeden, müthiş güzel bir şehirde…
Hadi
size önce şehirden, sonra festivalden bahsedeyim.
Stratford,
Toronto’nun batısında, yine Ontario eyaletinde bir yerleşim yeri. Nüfusu otuz bin. Adını İngiltere’de Shakespeare’in
doğduğu ve mezarının bulunduğu, “Stratford
upon Avon”dan almış. Üstelik burada etrafına kurulduğu nehre de
İngiltere’deki nehrin adı verilmiş; Avon
nehri. O kadar çok İngiltere’den alınma yer isimleri dikkatimi çekti ki bu
çevrede. En basitinden London (Londra); Stratford’a sadece 60 km mesafede…
Evet. İlk yerleşim 1832’de
gerçekleşmiş, Stratford’da. Zaman içinde kasaba, sonradan şehir olsa da, inanın
halen kasaba kıvamında. Büyük şehir
karmaşasınan uzak, sakin caddeler, boş araç park yerleri… Yüksek bina da
göremezsiniz şehirde. Bir çok yere yürüyerek gitmeniz de mümkün üstelik.
 |
Stratford- Ontario, Kanada
|
Viktorya (“Victorian”) tarzı
binaların çeşitli örneklerini görmek mümkün, Stratford’da. 1837-1901 yılları
arasında İngiltere’yi yöneten Kraliçe Victoria
dönemine denk gelen yapılar bunlar. Belediye
Binası ve Adliye Binası ise en
güzel örnekleri…
 |
| Belediye Binası, Stratford- Ontario, Kanada |
 |
Adliye Binası, Stratford- Ontario, Kanada
|
Restoran ve “Cafe”ler dışında, ev
dekorasyon malzemeleri satan pek keyifli dükkanlar var ana caddede. Dikkatimi
çeken bir konu da, oldukça fazla sayıdaki kitabevi varlığı…
 |
| Stratford- Ontario, Kanada |
 |
“Ten thousand villages” adlı mağazanın içi, Stratford- Ontario, Kanada
|
Ve beni en çok cezbeden geniş yemyeşil alanlar… Neredeyse uçsuz- bucaksız çimenlik, ve yer yer
ağaçlık.. Sessizlik, sakinlik… Hele
şehrin içinde biraz daha genişlemiş ve Victoria gölü adını almış nehir… Etrafı
da yemyeşil gölün. Göle uzanan ağaç dalları- yaprakları, yürüyüş- bisiklet yolları, piknik alanları,
dinlenmek için banklar…
O kadar huzur dolu, o kadar keyifli oldu ki benim için, boş vakitlerimi burada
geçirmek.
 |
| Stratford- Ontario, Kanada |
 |
| Stratford- Ontario, Kanada |
Bir de kuğular. Şehrin sembolü yapılmak istenmiş kuğular. Her yaz 24 adet
kuğu bırakılırmış göle. Hava koşulları sertleşmeden de toplanır, uygun ortamda bakıma
alınırlarmış. Sadece kuğular mı? Ördekler
ve Kanada kazları da eksik değildi ortamda...
 |
Stratford- Ontario, Kanada
|
Gölde kayıkta kürek çekebilir, su
bisikleti kullanabilirsiniz. “Juliet”
adlı tekneyle gezinti yapmak da alternatifler arasında; kaptanınız da çok genç,
Dünya güzeli bir hanım olur üstelik.
Kışın mı ? Kışın da göl donuyor, buz pateni yapılıyormuş… Bana o durumda
seyretmek düşerdi her halde…
 |
Stratford- Ontario, Kanada
|
 |
Stratford- Ontario, Kanada
|
 |
Stratford- Ontario, Kanada
|
 |
Stratford- Ontario, Kanada
|
Aslında, emekli şehriymiş Stratford. İnsanın ömrüne ömür katar, inanın. Öte
yandan, Kanada’da yaşanacak en güzel 15 yer arasında da geçiyor adı.
Bir de ufak ayrıntı, ne kadar
ilginizi çeker bilmiyorum ama, Justin
Bieber’ın da memleketi, daha doğrusu
büyüdüğü yer; doğum yeri ise Londra, ama, buradaki Londra…
 |
Emekli şehri Stratford- Ontario, Kanada
|
Gelelim Festivale… Bu kadar küçük bir şehirde, dört tiyatro salonu ve her yıl beş-altı ay süren, en az on oyunun sahnelendiği bir tiyatro
festivali… Rüya gibi, değil mi?
Tiyatro salonlarından en büyüğü “Festival Tiyatrosu”. O da kocaman,
yemyeşil bir bahçede yer alıyor; Shakespeare
bahçeleri adı. Shakespeare’in bir de heykeli
bakıyor tiyatro binasına… Uçsuz bucaksız, arada çiçeklerle bezenmiş bu bahçede,
heykele yakın bazı bitkilerin adları da
yazıyor. Tıpta kullanılan bazıları dikkatimi çekti önce. “Ne güzel, botanik bahçesi de yapmışlar” diye düşünürken, Shakespeare’in oyunlarında adı geçen
bitkiler olduklarını öğrendim sonradan.
 |
Festival Tiyatrosu, Stratford- Ontario, Kanada
|
 |
| Shakespeare bahçelerindeki Shakespeare heykeli, Stratford- Ontario, Kanada |
 |
Devil’s herb (Şeytanın bitkisi- Atropa belladonna), Shakespeare bahçeleri, Stratford- Ontario, Kanada
|
Shakespeare bahçelerinin bir kenarında,
tiyatro salonuna yakın, kiremit renkli bir bina dikkati çekiyordu. “Stratford Normal School” yazıyor
üzerinde. Merak ettim, eskiden öğretmen okullarına verilen isimmiş “Normal
School”. Bizde de vardı öğretmen okulları, hatırlıyorum. Bu da 1908 yılında
yapılan dört öğretmen okulundan biriymiş ve pek değişime uğramadan ayakta kalan
tek örnek.
Bu
tarihi öğretmen okulu ile Shakespeare heykelinin arasında yine bir heykel grubu yer alıyordu; “Üçüncü Perde” (“Act III”) demişler ve bir tabelada açıklamışlar neyi temsil ettiğini...
1997’de Festival Tiyatrosunun yenilenme
projesinin bitimi imiş bu. Birinci
Perde Stratford Festivalinin
başlaması, İkinci Perde ise Festival
Tiyatrosunun açılması olarak kabul edilmiş. Bağışları ile katkıda bulunanların adları da yazılmıştı plakalara…
O kadar çok kurum bağışlar ile ayakta
kalıyor ve gelişiyordu ki buralarda… Değişik yerlerde, değişik
kurumlarda gördüğüm tabelalardan
anlıyordum bunu… Bağışlarının hedefine ulaştığını görmek ne güzel, ne motive edici olsa gerek tüm hayırseverler için...
 |
Shakespeare bahçeleri, Stratford- Ontario, Kanada
|
 |
| “Act III” (Üçüncü Perde), Shakespeare bahçeleri Stratford- Ontario, Kanada |
 |
| “Act III” (Üçüncü Perde), Shakespeare bahçeleri Stratford- Ontario, Kanada |
Dönelim Festival tiyatrosuna… 1600 kişilikmiş salon. İki oyunu burada
izledim. Klasik düzenden farklı, seyircilerin hafif ortasına girmiş bir
sahne ve dolayısı ile bir kısmı sahneyi yandan gören koltuklar…
 |
Festival Tiyatrosu (binanın arka kısmı), Stratford- Ontario, Kanada
|
Dört tiyatrodan birisi de, Tom Patterson Tiyatrosu. Burada her hangi bir oyun izlemedim, ama
Tom Patterson’un kim olduğunu öğrendim. Bu
tiyatro festivalini hayal edip, başlatan kişi Patterson. Stratford’lu. 1920
yılında doğmuş, “Büyük Buhran” zamanında büyümüş, ve hep toplumu canlandıracak
bir şeyler hayal eder dururmuş…. 1950’lere gelindiğinde, kendi şehrinde Dünyaca tanınmasını istediği, Shakespeare tiyatro
festivalini başlatmak istemiş. Buna gülüp geçenler olsa da, zamanının Belediye Başkanı, Belediye Meclisi ve Shakespeare oyunları
yönetmeni bir İngilizin desteği ile, iki yıl geçmeden, Haziran 1953’de Shakespeare’in “III. Richard” oyunu ile atılmış
festivalin adımları… Bugün ise
bahsettiğim konumda festival; gelişmiş
olarak ve dimdik ayakta…
Daha sonra da önemli görevlerde
bulunmuş ve Kanada tiyatrosunun gelişmesine katkıları devam etmiş Tom
Patterson’ın. Victoria gölünün ortasında küçük bir ada var; 1977’de bu adaya
adı verilmiş; Tom Patterson adası.“Kanada tiyatrosuna desteği ve bu güzel
şehrin başka diyarlarca da tanınmasına katkıda bulunması…” diye yazmış
Stratford halkı adadaki tabelaya. 2005 yılında vefat etmiş Patterson, ve
girişimlerinin meyvelerini de büyük oranda görmüş muhtemelen.
Gelelim diğer salonlara. Bunlardan
birisi “Avon Tiyatro Salonu”, diğeri
ise hemen yanındaki “Studio” tiyatrosu. İzlediğim diğer iki
oyun Avon sahnesideydi. O da oldukça büyük bir salon. Yanında da güzel bir mağazası var, tiyatro konseptli…
 |
Avon Tiyatrosu, Stratford- Ontario, Kanada
|
Tesadüfen
tanıştığım Amerikalı bir aileden öğrendim; Amerika’dan
turlarla festival için buraya geldiklerini… Bilmem, benim kadar uzaktan
gelen var mıdır? Ama bu çevrede yaşayan veya yolu düşenlere kesinlikle
öneririm.
Ağır İngilizce içereceğini tahmin
ettiğim oyunları seçmemiştim. Öyle kasvetli dramalardan da uzak durdum. “HMS Pinafore” ilk izlediğim müzikaldi;
oyunun geçtiği geminin adıydı “HMS Pinafore”. Shakespeare’in “12. Gece”sinin replikleri pek ağır
geldi, takip etmekte güçlük çektim; ara olduğunda konuyu okuyarak biraz daha
adapte oldum sonrasında. Ancak çok mutluydum, bir Shakespeare oyununu izlediğim
için burada. “The School for Scandal”
(Skandal Okulu), kostümleriyle de ayrıca pek etkileyici, pek keyifli bir komedi
idi. “Guys and Dolls” (Adamlar ve
Oyuncak Bebekler- Kızlar), inanılmaz dansları, eğlenceli hikayesi ile tekrar
izlemek için fırsat kollatacak kadar çeldi gönlümü.
 |
İzlediğim dört oyun ve program kitapçıkları, Stratford- Ontario, Kanada
|
Güzel ve huzurlu bir kasabada tiyatro... Bana tam bir festival olmuştu...
Bir
yandan Tom Patterson gibi güzel hayali olanları, bir yandan bu hayalin
gerçekleşmesine destek olan yöneticileri, daha sonra bunun ayakta kalmasını ve
gelişmesini sağlayan duyarlı- sanatsever- hayırsever insanları düşündüm… Herkes
ayrı ayrı ne kadar takdire değerdi…
Bu festivali araştırıp bulduğum,
üşenmeden kalkıp gittiğim için de kendimi çok takdir ettim. Şimdi soruyorum. Neden olmasın? Kalkıp tiyatroya gitmek
mi? Değil. Uğraştığımız konuların festivaller olması…? Festivallerle şenlenmek, festivallerle gelişmek, festivallerde buluşmak…
Shakespeare ile bir olduk, selam ve
sevgilerimizi gönderiyoruz size Stratford’dan…
 |
| Shakespeare bahçeleri, Stratford- Ontario, Kanada |
İçinizden sanat aşkı hiç eksik
olmasın. Hep festival gibi olsun hayatınız… Sağlıcakla kalın…😊
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder